بیماری‌های مقاربتی خطرناک؛ پیشگیری بهتر است یا درمان؟

بیماری های مقاربتی (STD) که به آن ها عفونت های مقاربتی (STIs) یا بیماری های آمیزشی نیز گفته می شود، عفونت هایی هستند که توسط ارگانیسم هایی از طریق فعالیت جنسی از  شخصی به شخص دیگر منتقل  می شوند. بسیاری از بیماری های مقاربتی بدون علامت هستند یا علائم خفیفی دارند، به همین دلیل فرد ممکن است بدون آن که از بیماری خود مطلع باشد، عفونت را دیگران انتقال دهد. در مقاله شایع ترین بیماری مقاربتی معرفی شده و راه‌های پیشگیری و درمان‌ آن‌ها بررسی می‌شود.

بیماری های مقاربتی (منتقله از راه جنسی)

اصطلاح بیماری مقاربتی (STD) برای بیان وضعیتی است که از طریق تماس جنسی از یک شخص به شخص دیگر منتقل می شود. شما می توانید با داشتن رابطه جنسی بدون محافظت از واژن، مقعد یا دهان و دندان با فردی که بیماری مقاربتی دارد، مبتلا به نوعی بیماری مقاربتی شوید.

بیماری‌های مقاربتی عناوینی دیگری مثل عفونت‌های مقاربتی (STI) یا بیماری‌های وریدی (VD) نیز دارند. این بدان معنا نیست که رابطه جنسی تنها راه انتقال بیماری‌های مقاربتی است. بسته به نوع STD ، عفونت ها ممکن است از طریق سوزن های مشترک و شیردهی نیز منتقل شوند.

بسیاری از بیماری های مقاربتی بدون علامت هستند یا علائم خفیفی دارند، به همین دلیل فرد ممکن است بدون آن که از بیماری خود مطلع باشد، عفونت را دیگران انتقال دهد. بنابراین، غربالگری عفونت های مقاربتی برای اطمینان از عدم ابتلا ، تشخیص زودهنگام و درمان سریع آن ها ضروری است. انجام آزمایشات مربوط به بیماری های مقاربتی به عنوان بخشی از غربالگری های روتین برای تمام افراد فعال از نظر جنسی توصیه می شود.

در صورت عدم درمان بیماری مقاربتی عواقب بلند مدتی ایجاد خواهد شد. گاهی این عفونت ها منجر به عقیم شدن مردان و زنان می شوند. در زنان، STD ممکن است منجر به بیماری التهابی لگن (PID) شود که این امر باعث افزایش خطر ناباروری و حاملگی خارج رحمی خواهد شد. در ا دامه شایع‌ترین بیماری‌های مقاربتی را معرفی می‌کنیم.

كلامیدیا

کلامیدیا شایع ترین بیماری مقاربتی باکتریایی است که توسط باکتری Chlamydia trachomatis ایجاد و اغلب از آن به عنوان “اپیدمی خاموش” یاد می‌شود. زیرا اکثر افراد هرگز از ابتلای خود به این عفونت مطلع نمی‌شوند. کلامیدیا به راحتی با آنتی بیوتیک درمان می شود اما در صورت عدم درمان می تواند عواقب جدی سلامتی مانند PID ایجاد کند.

علائم احتمالی ابتلا به کلامیدیا

• دفع ادرار دردناک
• درد خفیف شکمی
• ترشحات واژنی در خانم‌ها
• ترشح از آلت‌ تناسلی (پنیس) در مردان
• احساس درد در حین رابطه‌ی جنسی در خانم‌ها
• خونریزی در میانه‌ی دوره‌ی عادت ماهیانه
• و درد بیضه در مردان

سوزاک

باکتری Neisseria gonorrhoeae باعث ایجاد این بیماری مقاربتی است. این عفونت ممکن است به ویژه در زنان علائم بالینی خاصی ایجاد نکند اما در صورت عدم درمان با آنتی بیوتیک می‌تواند منجر به PID، ناباروری و عوارض دیگری شود.

علائم و نشانه‌های بیماری سوزاک

• ترشحات نازک، کدر یا خونی از پنیس یا واژن
• احساس درد یا سوزش در هنگام دفع ادرار
• خونریزی شدید در هنگام قاعدگی یا خونریزی بین دوره‌های عادت ماهیانه
• درد و تورم بیضه
• حرکت دردناک روده
• و خارش مقعد

سفلیس

سفلیس از دیگر عفونت‌های باکتریایی است که نادیده گرفته می شود. اولین علامت ایجاد شده یک شانکر بدون درد (زخم پوستی- painless chancre) در محل تماس جنسی است که خود به خود هم برطرف می شود. به همین دلیل فرد فکر می کند بهبود یافته است اما عفونت می تواند مدت ها بدون علامت در بدن فرد باقی بماند و به دیگران منتقل شود. سفلیس را با آنتی بیوتیک به راحتی می توان درمان کرد اما اگر این بیماری درمان شود، در طی سال های متمادی می تواند در سراسر بدن گسترش یابد و باعث آسیب قابل توجهی به سایر اعضای بدن شود.

تریکوموناس

تریکوموناس واژینالیس Trichomonas vaginalis یک انگل میکروسکوپی است که باعث ایجاد یکی از شایع ترین انواع بیماری‌های مقاربتی بخصوص در زنان جوان یعنی تریکومونیازیس می شود. تریکومونیازیس با یک یا دو دوز آنتی بیوتیک قابل درمان است.

علائم و نشانه‌های احتمالی تریکومونیازیس

• ترشحات روشن، سفید، سبز یا زرد رنگ از واژن
• ترشح از پنیس (آلت جنسی مردانه)
• بوی تند واژن
• خارش یا سوزش واژن
• سوزش یا خارش داخل پنیس
• احساس درد در حین رابطه‌ی جنسی
• دفع ادرار دردناک

 ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)

یکی از شایع ترین بیماری‌های مقاربتی، این ویروس است که می‌تواند ناحیه تناسلی، دهان و گلو را آلوده کند. بیش از 100 نوع مختلف از این ویروس شناسایی شده است. انواع کم خطر آن می توانند باعث ایجاد زگیل تناسلی ( کندیلوما) شوند اما انواع پرخطر این ویروس منجر به سرطان دهانه رحم و یا سایر سرطان های مربوط به ناحیه ی تناسلی خواهند شد. تشخیص زودهنگام این ویروس می‌تواند ریسک ابتلا به سرطان را کاهش دهد. واکسن هایی وجود دارند که در برابر انواع خاصی از HPV مقاومت ایجاد می‌کنند.

تب خال تناسلی (HSV)

ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) باعث به وجود آمدن متناوب زخم‌هایی در ناحیه ی تناسلی فرد می شوند. این ویروس از زمان ورود به بدن تا آخر عمر فرد مبتلا، در بدن وی باقی می ماند. البته درمان های ضد ویروسی (anti-viral therapies) برای کاهش زمان بروز علائم وجود دارند.

هپاتیت B و هپاتیت C

این ویروس ها می توانند باعث التهاب کبدی شوند. رابطه ی جنسی محافظت نشده یا سوزن آلوده مشترک می‌توانند باعث انتقال این ویروس ها باشند. در صورت بروز اشکال حاد بیماری، علائم بالینی مربوطه بروز پیدا خواهند کرد اما اگر بیماری به صورت مزمن پیش روی کند باعث آسیب شدید و/یا ماندگار کبد می شود. برای درمان هپاتیت مزمن داروهای ضد ویروسی خاصی وجود دارند. برای پیش گیری از ابتلا به هپاتیت B می تواند واکسن آن را تزریق کرد. اما برای هپاتیت C تا کنون واکسنی کشف نشده است.

ویروس نقص سیستم ایمنی انسان (HIV)

ویروس HIV منجر به بیماری ایدز می شود. این ویروس به نوع خاصی از گلبول‌های سفید (لنفوسیت‌های T-helper) که بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن هستند، حمله می‌کند و آن ها را از بین می‌برد. با کاهش تعداد این سلول‌ها، توانایی بدن در مقابله با عفونت ها کم می شود. اگرچه تاکنون درمان قطعی برای HIV ارائه نشده اما با تشخیص زود هنگام این ویروس، درمان های ضد ویروسی (ART) می‌توانند به طولانی شدن عمر فرد مبتلا کمک کنند.

علائم و نشانه‌های اولیه‌ی ابتلا به HIV

• تب
• سردرد
• گلودرد
• تورم غدد لنفاوی
• جوش پوستی
• و خستگی

زمانی‌که ویروس گسترش می‌یابد و سیستم ایمنی را تخریب می‌کند، ممکن است علائم و نشانه‌های زیر به‌صورت خفیف یا شدید در فرد وجود داشته باشد:

• بزرگ‌شدن غدد لنفاوی ( معمولاً یکی از نشانه‌های اولیه‌ی ابتلابه HIV است)
• اسهال
• کاهش وزن
• تب
• و سرفه و نفس‌های کوتاه

علائم و نشانه‌های مرحله‌ی تأخیری عفونت HIV

• خستگی‌های بدون علت و مداوم
• عرق شبانه
• احساس سرمای بیش‌ازحد یا تب شدید (بالای ۳۸ درجه) به‌مدت چند هفته
• تورم گره‌های لنفاوی برای چند هفته
• اسهال شدید
• سردرد مداوم
• و ابتلا به عفونت‌های فرصت‌طلبِ غیرمعمول

بااین‌حال بسیاری از افراد مبتلا می‌توانند با استفاده از روش‌های درمانی و مراقبت‌های مناسب به‌خوبی زندگی طبیعی خود را ادامه دهند.

پیشگیری مؤثر، قبل از شروع فعالیت جنسی آغاز می شود. در اینجا، چند نکته برای کاهش خطر ابتلا به بیماری های مقاربتی قبل از رابطه جنسی معرفی می شود:

• تعداد شرکای جنسی خود را محدود کنید.
•  هر دو شریک جنسی باید در مورد سوابق جنسی خود صادق باشند.
•  قبل از رابطه جنسی، به همراه شریک جنسی خود آزمایش دهید.
•  اگر الکل یا مواد مخدر استفاده کرده اید، رابطه جنسی نداشته باشید.
•  برای اینکه بهویروس پاپیلومای انسانی(HPV) و هپاتیت B دچار نشوید، واکسن بزنید.

صحبت با شریک جنسی درباره سلامت جنسی بسیار مهم است، اما معمولاً همۀ افراد نمی‌دانند که آیا به بیماری مقاربتی مبتلا شده اند یا خیر. به همین دلیل، آزمایش دادن قبل از شروع رابطه جنسی با یک شریک جدید، بسیار ضروری است. اگر تشخیص داده شد که به بیماری مقاربتی مبتلا شده‌اید، حتماً به شریک جنسی خود اطلاع دهید. در این صورت، هر دو می‌توانید آگاهانه درباره احتمال ابتلا به بیماری مقاربتی تصمیم بگیرید. همچنین باید به طور واضح با شرکای جنسی خود دربارۀ بیماری‌های مقاربتی که دارند (یا داشته‌اند)، صحبت کنید.

استفاده صحیح از کاندوم

اگر در رابطه جنسی از کاندوم و سایر محافظ ها برای رابطه ایمن استفاده می کنید، باید به دستورالعمل های نوشته شده روی جعبه عمل کنید. استفاده صحیح از کاندوم باعث می شود تأثیرگذاری آن بیشتر شود. رعایت مراحل زیر ضروری است:

• به تاریخ انقضای کاندوم توجه کنید.
• مطمئن شوید که بسته کاندوم حباب هوا دارد. وجود حباب هوا نشان می دهد که بسته کاندوم سوراخ نیست.
• کاندوم را به درستی قرار دهید.
• در نوک کاندوم، فضای خالی بگذارید.
• قبل از شروع رابطه ی جنسی، کاندوم بپوشید.
• از روان ‌کننده‌های مخصوص جنس کاندوم در حین مقاربت استفاده کنید.
• بعد از پایان رابطه جنسی، کاندوم را محکم نگه دارید تا از سر خوردن آن جلوگیری شود.
• کاندوم را درست بیرون بیاورید و دور بیندازید.
• هرگز بعد از بیرون آوردن کاندوم، دوباره آن را نپوشید.
• نباید از یک کاندوم دوباره استفاده کرد.

اگر دچار علائم غیر طبیعی شبیه به علائم بیماری های مقاربت جنسی هستید، بهتر است به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. پزشک متخصص می تواند به شما کمک کند که متوجه شوید آیا این علائم ناشی از بیماری های مقاربتی جنسی هستند یا خیر. برای خرید کاندوم می توانید از سایت کاندوم باکس دیدن کنید.

خطرات احتمالی ابتلا به بیماری های جنسی

کاندوم‌ها و محافظ‌ها به خوبی از انتقال عفونت‌ ها جلوگیری می کنند، همچنین تماس پوستی را بسیار کم می کنند و خطر ابتلا به بیماری‌های منتقل شونده از طریق لمس را پایین می آورند. با این حال، کاندوم به طور کامل جلوی انتقال بیماری‌ ها را نمی گیرد. عفونت‌ هایی که از طریق تماس پوستی منتقل می‌شوند، عبارتند از:

• سیفلیس
• تبخال تناسلی
• زگیل تناسلی

اگر شریک جنسی شما به تبخال تناسلی مبتلاست، باید برای درمان نزد پزشک بروید. این نوع از درمان ها برای جلوگیری از شیوع و انتقال تبخال تناسلی مفید هستند اما تبخال را درمان نمی کنند. بهتر است بدانید که تبخال تناسلی حتی اگر نشانه فعالی نداشته باشد، بازهم قابل انتقال است.

درمان بیماری‌های مقاربتی

در صورت ابتلا به هر گونه مقاربتی باید شریک جنسی خود را از این موضوع مطلع کنید تا شریک جنسی تان نیز تحت آزمایش و درمان قرار بگیرد.

استفاده ی صحیح ازکاندوم لاتکس احتمال ابتلا به عفونت های STD را کاهش می دهد اما این خطرات را به طور کامل برطرف نمی‌کند.

در یک نگاه

• استفاده از کاندوم در هر بار برقراری رابطه جنسی (در صورت استفاده از روان کننده ها، مطمئن شوید که آن‌ها مبتنی بر آب باشند.) در پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ های مقاربتی بسیار موثر است.
• تعهد به خانواده و احترام به قوانین و عرف جامعه و داشتن تنها یک شریک جنسی یکی از بهترین راه‌ها برای پیشگیری از بیماری های مقاربتی است. تعدد شرکای جنسی تا حد زیادی احتمال ابتلای شما به بیماری های مقاربتی را بالا می برد.
• برقراری رابطه جنسی با کسانی که بیش از یک شریک جنسی دارند و شما نسبت به سلامت آنها شک دارید احتمال ابتلای شما به بیماری مقاربتی را بالا می برد. به یاد داشته باشید که نمی توان با چشم و تنها با دیدن ظاهر جسمانی از سلامتی و یا آلوده بودن شریک جنسیتان مطمئن شوید.
• هر چند وقت یک بار چک آپ بیماری های مقاربتی را انجام دهید. این کار کمک می کند که در صورت آلوده بودن شما به بیماری مقاربتی، این بیماری به دیگران منتقل نشود و بیماری گسترش پیدا نکند.
• از مصرف الکل و مواد مخدر بپرهیزید. در چنین شرایطی رعایت نکات ایمنی در هنگام برقراری رابطه جنسی تقریبا غیر ممکن می‌شود.
• علائم و نشانه های بیماری های مقاربتی را بدانید. هر چند وقت یک بار خود و شریک جنسیتان را برای مشاهده این علائم معاینه کنید.
• اطلاعات خود را در مورد بیماری های مقاربتی بالا ببرید. هر چه در این زمینه اطلاعات بیشتری داشته باشید احتمال ابتلای شما به این بیماری ها کم‌تر می شود.

از اینکه این مطلب را تا انتها مطالعه کردید؛ سپاسگزاریم. خواهشمندیم با ارائه نقطه نظرات خود ما را در بهبود مطالب ارائه شده یاری کنید.