برای درک و فهم آسان .تاثیر متادون بر عملکرد جنسی، بهتر است ابتدا در مورد فیزیولوژی تولیدمثل در مردان. توضیحی بدهیم. در بدن مرد و زن محوری وجود دارد که در بالا از مغز شروع و در پایین به بیضه و تخمدان ختم می شود. اسم این محور در مردان، محور هیپوتالاموس هیپوفیز بیضه است. هیپوتالاموس هورمونی ترشح می کند. که از راه خون وارد هیپوفیز و باعث می شود دو هورمون جنسی (LH, FSH) ترشح شود. این دو هورمون. با تاثیر بر بیضه ها، باعث تولید اسپرم و هورمون مردانه (تستوسترون) می شوند.
کاهش میل جنسی
عامه مردم به اشتباه تصور میکنند .که سوءمصرف مواد مخدر میل جنسی .را افزایش میدهد و موجب بهبود عملکرد جنسی میشود. مصرف مواد مخدر شاید گاهی اوقات باعث افزایش میل جنسی شود، اما اثر مواد به سرعت از بین میرود و پس از آن اغلب افراد میل جنسی کمتری را در خود احساس میکنند.
کاهش میل جنسی دلایل متعددی دارد. الکل و مواد مخدر مانند متادون با اثر گذاشتن بر احساسات .و هیجانات مصرفکننده باعث کاهش میل جنسی میشوند. به علاوه تهیه کردن و مصرف مواد مخدر فرد را به لحاظ جسمی و روانی به شدت خسته میکند و او دیگر انرژی یا علاقهای برای انجام دادن هیچ کار دیگری، از جمله رابطه جنسی نخواهد داشت.
اختلالهای جنسی
سوءمصرف مواد .مخدر موانعی جسمی را برای برقراری رابطه جنسی به وجود میآورد. اختلال نعوظ در مردان و ناتوانی در رسیدن به ارگاسم و ارضاء شدن. در زنان و مردان از جمله اختلالهای جنسی هستند که در اثر مصرف مواد مخدر بروز مییابند.
اختلالهای جنسی. پس از درمان اعتیاد نیز مشکلآفرین است. بر اساس نتایج. یک مطالعه، بیماران دچار شدیدترین اختلالهای. جنسی افرادی بودند که الکل، هروئین، کوکائین یا اسپید بال (ترکیب هروئین و کوکائین) مصرف کرده بودند.
افرادی که سابقه سوءمصرف مواد مخدر داشتهاند، تا یک سال بعد از ترک اعتیاد نیز دچار اختلالهای جنسی شدیدی بودهاند، البته بسیاری از بیماران گزارش دادهاند که عملکرد جنسیشان پس از ترک اعتیاد رو به بهبود است.
بیماریهای مقاربتی
سوءمصرف مواد مخدر یا الکل میتواند منجر به بروز رفتارهای جنسی پرخطر شود. ابتلا به بیماریهای مقاربتی یکی از پیامدهای. رابطه جنسی محافظت نشده است. هرچند اکثر بیماریهای مقاربتی قابل درمان هستند، اما بعضی از این بیماریها درمان قطعی ندارند و انبوهی از عوارض مختلف را به فرد تحمیل میکنند.
بیشتر بخوانید: علت و علائم اختلال بیزاری جنسی چیست و چگونه درمان میشود؟
فروپاشی رابطه
اعتیاد میدان نبردی است که بسیاری از داراییهای انسان، از جمله عواطف و احساسات را قربانی میکند، به همین دلیل بسیاری. از بیماران اعتیاد شاهد فروپاشی رابطه خود با نزدیکترین عزیزانشان هستند. از دست دادن روابط مهم، چه به دلیل بیبند و باری جنسی، چه به دلیل سرد شدن و از بین رفتن صمیمیت، هشدار مهمی است که بیمار را از خواب غفلت بیدار نموده و او را ترغیب به ترک اعتیاد میکند.
متادون؛ یک تیر برای دو نشان
درمان نگهدارنده با متادون از اوایل دهه 80و در راستای اجرای برنامههای کاهش آسیب اعتیاد در ایران آغاز شد. بعضی درمانگران اعتیاد که مسوولیتهای دولتی هم داشتند، با بررسی 4دهه تجارب جهانی به این نتیجه رسیده بودند که متادون؛ این مخدر تولید شده از خشخاش با تاثیر مشابه هرویین و به عنوان یک داروی آگونیست قوی (ماده شیمیایی تقلیدکننده عملکرد یک ماده طبیعی در بدن) میتواند بیشترین تاثیر را در تغییر الگوی مصرف معتادان تزریقی از تزریق به تدخین داشته باشد.
دارویی که میتوانست چنین نتیجهای به دست دهد در حکم همان. تیری بود که در لحظه، دو نشان را هدف میگرفت. تا نیمه دهه 80بیشترین تعداد مبتلایان اچآی وی ایدز در ایران مصرفکنندگان سرنگ مشترک در تزریق مواد مخدر بودند و بنا بر گزارش سه ماهه وزارت بهداشت، تا ابتدای تیر 1385، علت ابتلای 5/94 درصد از کل مبتلایان شناسایی شده از سال 1365تا آخرین گزارش دهی در پایان .سال 1384، اعتیاد تزریقی بود. اجرای درمان نگهدارنده با متادون میتوانست .در کاهش موارد ابتلا به ایدز به دلیل اعتیاد تزریقی موفق باشد.
بنا بر گزارش رسمی وزارت بهداشت، تا پایان سال 1387و حدود 5سال بعد از اجرای درمان نگهدارنده .با متادون، تعداد موارد ابتلا بر اثر تزریق مواد مخدر از کل موارد ثبت شده از سال 1365تا زمان گزارشدهی، به 6/69 درصد و تا ابتدای فروردین 1394این رقم به 6/66 درصد کاهش یافت.
تحقیقات در مورد متادون
نتایج مطالعات شیوعشناسی اعتیاد هم موید کاهش مصرف تزریقی مواد بود، چنانکه در ارزیابی سریع اعتیاد که سال 1386 انجام شد، از مجموع یک میلیون و 700هزار معتاد در کشور، 9/18 درصد اعتیاد تزریقی داشتند اما به دنبال آموزشهای انجام شده طی سالهای پیش از آن، 84درصد معتادان، سرنگ استریل مصرف میکردند و تعداد معتادانی که فقط از سرنگ شخصی خود استفاده میکردند از 57به 60درصد افزایش یافته بود. بنا بر نتایج این تحقیق، حدود 15هزار معتاد – 75درصد معتادان – تحت درمان قرار داشتند که پوشش درمان نگهدارنده با متادون، 2/12درصد و سم زدایی با متادون 7/33 درصد برآورد شده بود.
در نتایج شیوع شناسی ملی اعتیاد سال 90اعلام شد که عمدهترین روش مصرف مواد در مصرفکنندگان، تدخین، خوردن، انفیه و تزریق بود اما بنا بر بررسیهای انجام شده، تعداد معتادان تزریقی کشور به 150هزار نفر کاهش یافته بود.
تزریق، نهایت تخریب در اعتیاد تلقی میشود. در واقع، با مقاوم شدن بدن به مصرف تدخینی مواد، راهی باقی نمیماند جز آنکه ماده مصرفی به وسیله تزریق از طریق خون و مغز جذب و دریافت شود و به. واسطه سرعت جذب، تاثیرگذاری همانند روزهای اول مصرف و نشئگی برابر با همان ایام را برای معتاد داشته باشد. اما خطر نگرانکننده در این روش مصرف، ورود مواد با دوز. بسیار بالا به مغز، انتقال آلودگی از سرنگ به جریان خون، اوردوز، انسداد و پارگی رگها، لخته شدن خون و مرگ زودرس معتاد است.
درمان نگهدارنده با متادون میتوانست. در کاهش موارد. مرگ ناشی از آسیبهای بر اثر تزریق هم موثر باشد. اما درمان نگهدارنده با متادون با وجود این مهمترین مزایا، روش بیضرری نیست. در سومین ویرایش پروتکل «درمان وابستگی به مواد افیونی با متادون» که توسط دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، تهیه و پاییز 93با امضای معاون درمان وزارت بهداشت ابلاغ شده، در بخش «اثر متادون بر دستگاههای مختلف بدن / عوارض جانبی» آمده است: «اختلالات خواب، تهوع و استفراغ، یبوست، خشکی دهان، افزایش تعریق، وازودیلاسیون (اتساع عروق) و خارش، بینظمیهای قاعدگی در زنان، ژنیکوماستی (بزرگ شدن سینه) در مردان، کژکارکردی. جنسی شامل کاهش. میل و ناتوانی جنسی در مردان، حبس مایع و افزایش وزن.»
چرا متادون بر باروری تاثیر میگذارد
دکتر بهروز برومند؛ فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری و پایهگذار دانش بیماریهای کلیه و نفرولوژی در خاورمیانه در توضیح نحوه تاثیرگذاری متادون بر ناباروری معتادان تحت درمان با این دارو میگوید: «متادون هر نوع تحریکی را آرام میکند. روابط زناشویی نوعی از تحریک است و طبیعی است که متادون بر این روابط اثر داشته باشد.فردی که به ناچار متادون مصرف میکند، یا دچار اعتیاد است یا دچار روان پریشی و متادون برای درمان درد. این فرد تجویز شده است. روابط زناشویی نیازمند آرامش خاطر است در حالی که درد مانع از آرامش میشود و شرایط جسمی یا روانی فرد مانع از انجام این وظایف خواهد شد.
این تاثیرات، با این تایید اثبات شده که حدود 10درصد مصرفکنندگان متادون دارای آمادگی برای روابط زناشویی نیستند و در 70درصد هم توان این روابط کاهش پیدا کرده است. شاید بیماران. در نخستین دفعات مصرف متادون حالت سرخوشی پیدا کنند و اتفاقا توان رابطه شان هم بیشتر شود اما میل به این روابط با توان انجام این .روابط متفاوت است و هرچه مصرف متادون طولانیتر و هرچه دوز مصرف. بیشتر باشد، توان این رابطه در بیمار کمتر میشود چون متادون روی تمامگیرندههای عصبی تاثیر میگذارد و حس و حرکت را مختل میکند. بازگشت دوباره. این بیماران به روال طبیعی. زندگی زناشویی، پس از قطع متادون، صرفا با روان درمانی امکانپذیر خواهد بود.»
هشدار جدی
در صورت نگاهداری این محصول به ویژه شربت متادون در منزل، حتما مراقب باشید که این محصول توسط کودک به اشتباه خورده نشود، چرا که باعث مرگ سریع کودک می شود.
محمدرضا نوروزی؛دبیر انجمن علمی تخصصی باروری. و ناباروری ایران میگوید: «نخستین دفعات استفاده از مواد مخدر، به دلیل تغییرات ایجاد شده در بخشی از هورمونهای واسطهای مغزی، موجب. تاخیر در پاسخدهی عملکرد قوای باروری میشود. بسیاری از جوانان که در دام اعتیاد میافتند هم به دلیل پاسخ دهی زودرس به مواد مخدر رو میآورند اما با مصرف طولانی مدت، به دلیل تطبیقپذیری مغزی، دچار اختلال. در تمایل و توان باروری میشوند که این مشکل با داروهای. مشابه مواد مخدر مثل متادون هم ایجاد میشود.»
مدیریت سلامت جنسی در درمان اعتیاد
خوشبختانه بیماران با بهرهگیری از درمان مناسب و ترک اعتیاد میتوانند دوباره زندگی سالمی داشته باشند. وقتی مواد از بدنتان بیرون برود و دیگر اعتیاد فعال نداشته باشید، میتوانید به بازسازی و بهبود. دیگر جنبههای جسمی و روانی رفاه و سلامتی فردی، از جمله سلامت جنسی بپردازید.
سلامت جسمی و روانی در .دوران ترک اعتیاد بسیار مهم است. دوران ترک اعتیاد فرصتی طلایی برای پرورش عادتهای سالم تحت نظر متخصصینی است که آماده هستند در تمام زمینهها راهنماییتان کنند.
به موازات یادگیری مهارتهای. مقابلهای موثرتر و بهبود سلامت. جسمی و روانی، در موقعیت بهتری برای مدیریت روابطتان با دیگران قرار میگیرید. اگر در حال حاضر در رابطه. هستید، توصیه میکنیم به همراه نامزد یا همسرتان در جلسات مشاوره شرکت کنید.