برای درک مفهوم هیجان جنسی ابتدا باید با چرخه واکنش جنسی در انسان آشنا شوید.
چرخهٔ واکنش جنسی انسان
چرخهٔ واکنش جنسی انسان یک مدل چهار مرحلهای از واکنشهای فیزیولوژیکی به تحریک جنسی است که به ترتیب مرحلهٔ هیجان، مرحلهٔ فلات، مرحلهٔ ارگاسمی و مرحلهٔ ثبات است. این مدل پاسخ فیزیولوژیکی ابتدا توسط ویلیام ه.م و ویرجینیا جی. جانسون در سال ۱۹۶۶ در کتاب پاسخ جنسی انسانی فرموله شد.
این مراحل عبارتند از :
۱) مرحله تحریک
۲) مرحله اوج
۳) مرحله ارضاء
۴) مرحله بازگشت
تحریک در کدام مرحله پاسخ جنسی رخ میدهد؟
طبق یافتههای مرکز بهداشت انگلستان(NHS) ، محققان چهار مرحله پاسخ جنسی را شناسایی کردهاند، یعنی مراحلی که بدن و ذهن شما قبل، در حین و بعد از رابطه جنسی سپری میکند.
تحریک در اولین مرحله از چرخه پاسخ جنسی قرار میگیرد.
هیجان
مرحله هیجان جنسی که به آن مرحله تحریک نیز گفته میشود، شامل طیف وسیعی از تغییرات فیزیولوژیکی در بدن است. بیشتر این عملکردها بدن را برای مقاربت واژن آماده میکنند.
به عنوان مثال، واژن شما رطوبت بیشتری پیدا میکند، زیرا غدد موجود در دهانه واژن مایعات روانکننده برای لغزندگی هر چه بیشتر آن تولید میکنند. با اتساع رگهای خونی، کلیتوریس و فرج شما متورم میشود. ممکن است نوک سینههای شما نسبت به لمس نیز حساسیت بیشتری نشان دهند.
فلات
مرحله فلات دوره قبل از ارگاسم است. در این مرحله تغییراتی که در مرحله هیجان احساس میکنید شدت بیشتری مییابد.
ارگاسم
مرحله ارگاسم اغلب هدف نهایی رابطه جنسی تلقی میشود، اما لازمه آن نیست! داشتن لذت جنسی در بانوان بدون رسیدن به ارگاسم هم کاملاً امکان پذیر است. ارگاسم میتواند بهصورت تنش عضلانی، به ویژه در ناحیه کمر و لگن احساس شود. در این مرحله نیز ممکن است واژن شما سفت و روانتر باشد.
این مرحله با احساس سرخوشی و لذت همراه است.
ثبات
بعد از ارگاسم، عضلات به تدریج شل شده و فشار خون شما کاهش مییابد. ممکن است حساسیت منحصر به فردی در ناحیه کلیتوریس در هنگام لمس کردن تجربه شده و یا حتی حس دردناک بودن در آن وجود داشته باشد.
ممکن است یک دوره مقاومت داشته باشید که در طی آن دیگر قادر به تجربه ارگاسم نخواهید بود.
البته برخی از افراد ارگاسمهای متعددی را تجربه میکنند، اما برای داشتن تجربه لذت جنسی در بانوان ضروری نیست. مهمترین مسئله این است که به بدن خود گوش فرا دهید و راحت باشید.
بیتر بخوانید: چرا پیش نوازی و معاشقه قبل از رابطه جنسی دارای اهمیت است؟
مرحله هیجان
مرحلهٔ هیجان (همچنین به عنوان مرحلهٔ تحریک یا مرحلهٔ اولیه هیجان شناخته میشود) اولین مرحله از چرخه پاسخ جنسی انسان است که در نتیجهٔ تحریک محرکهای جنسی فیزیکی یا روحی مانند بوسیدن، نوازش کردن یا نگاه کردن به تصاویر شهوانی اتفاق میافتد و منجر به تحریک جنسی میشود. این مرحله به مرحلهٔ فلات منجر میشود و بدن برای مقاربت جنسی آماده میشود. تعامل جسمی و عاطفی و تحریک نواحی شهوانی در طول پیشنوازش معمولاً باعث برانگیختگی اولیه میشود.
هیجان در هر دو جنس
در میان هر دو جنس، مرحلهٔ هیجان باعث افزایش ضربان قلب، افزایش سرعت تنفس و افزایش فشار خون میشود. یک نظرسنجی در سال ۲۰۰۶ نشان داد که تحریک جنسی در حدود ۸۲ درصد از زنان جوان و ۵۲ درصد مردان جوان، با تحریک مستقیم نوک پستانها افزایش مییابد و تنها در ۷ تا ۸ درصد از افراد منجر به کاهش برانگیختگی میشود.تورم و قرمز شدن پوست که معمولاً از آن به عنوان گرگرفتگی جنسی یاد میشود، در حدود ۵۰–۷۵٪ از زنان و ۲۵٪ از مردان رخ میدهد. گرگرفتگی جنسی اغلب در شرایط گرم اتفاق میافتد و ممکن در دمای پایین اصلاً اتفاق نیفتد.
در جریان گرگرفتگی جنسی زنان، لکههای صورتی رنگ در زیر سینهها ایجاد میشوند، سپس در سینهها، تنه، صورت، دستها، کف پا و احتمالاً در کل بدن پخش میشوند. در جریان گرگرفتگی جنسی مردان، رنگ پوست کمتری نسبت به خانمها تغییر میکند، اما بهطور معمول با اپیگاستریوم (قسمت فوقانی شکم) شروع میشود، در سینه پخش میشود و سپس در گردن، صورت، پیشانی، پشت و بعضی اوقات تا شانهها و ساعد پیش میرود. گرگرفتگی جنسی بهطور معمول پس از بروز ارگاسم ناپدید میشود، اما ممکن است تا حدود دو ساعت طول بکشد و گاهی اوقات با عرق کردن شدید نیز همراه است. گرگرفتگی معمولاً طبق همان نظمی که ظاهر شده، ناپدید میشود.
افزایش حجم عضلانی (میوتونی) برخی از گروههای عضلانی، که بهطور ارادی و غیرارادی اتفاق میافتد، در این مرحله در بین هر دو جنس آغاز میشود. همچنین، اسفنکتر بیرونی مقعد ممکن است بهطور غیرارادی در هنگام تماس (یا بعد از آن در حین ارگاسم بدون تماس) منقبض شود.
هیجان در مردان
در مردان، ابتدای مرحلهٔ هیجان مشاهده میشود که آلت تناسلی به صورت جزئی یا کامل، اغلب پس از تنها چند ثانیه تحریک شهوانی، به حالت نعوظ درمیآید. نعوظ ممکن است در طی یک مرحلهٔ هیجانی طولانی از بین برود و دوباره ایجاد شود. در این مرحله هر دو بیضه به بالا و سمت میاندوراه کشیده میشوند، به ویژه در مردهای ختنه شده که پوست کمتری برای استقرار نعوظ دارند. همچنین، کیسه بیضه میتواند در زمان نعوظ، ضخیم و سفت شود.
هیجان در زنان
در زنان، مرحلهٔ هیجان میتواند از چند دقیقه تا چند ساعت ادامه یابد. شروع واسوکانجسشن منجر به تورم کلیتوریس زن، لبهٔ کوچک و مهبل میشود. ماهیچهای که دهانه واژن را احاطه کردهاست تنگتر میشود و رحم بالا میرود و بزرگ میشود. دیوارههای واژن شروع به تولید یک مایع آلی روانکننده میکنند. در همین حال، سینهها کمی بزرگتر میشوند و نوک سینهها سفت و راست میشوند.
نکات مهم
دو دانشمند Johnson و Masters در سال ۱۹۶۶ ثابت کردند که جمع شدن خون پس از اوج جنسی در عرض چند دقیقه به حالت اول برمیگردد وگرنه ساعتها طول میکشد تا به حالت اول برگردد . یک سوم زنان دست به خودارضایی میزنند تا این گرفتگی جنسی را که نتیجه عشق بازی است به حالت اول برگردانند.
.
مرد در مجموع قدری زودتر به ارضاء میرسد. ارضاء جنسی زن طولانی تر از مرد است. زن بلافاصله پس از ارضاء می تواند به یک نقطه اوج دیگر برسد، در حالی که مردان در مجموع پس از سپری شدن مدت زمانی، به تحریک تازه پاسخ می دهند.
.
توانایی عکس العمل جنسی زن نه به طور کمی و نه کیفی ضعیف تر از مرد نیست . این که زن در رفتار جنسی خجالتی و کمروست به مسئله فیزیولوژی وی برنمی گردد. این نظر که زن در توانایی ، حساسیت جنسی پایینتر از مرد دارد، در واقع به پیشداوری جامعه مردسالار برمی گردد.
.
Johnson و Masters به این نتیجه رسیدند که در مدت حاملگی و پس از زایمان بعد از بهبود زخمها دلیلی برای عدم روابط جنسی وجود ندارد.
.
حتی بین ۳ تا ۶ ماهگی بسیاری از زنان خواست تمایل جنسی شان افزایش می یابد و ارضاء جنسی شدیدتری را تجربه می کنند. در سه ماه آخر حاملگی تمایل جنسی کم می شود. اگر احتمال سقط جنین وجود نداشته باشد، زن تا چند هفته قبل از وضع حمل هم میتواند روابط جنسی داشته باشد.